Veel woningbezitters hikken aan tegen de aanschaf van een warmtepomp. Te duur, te lawaaierig, te ingewikkeld en de temperatuur zou op koude dagen niet behaaglijk zijn. Leo Janssen van Vaillant laat zien dat je ook in etappes kunt overstappen op een all electric verwarming, zodat je de investeringen wat spreidt. Hij vertelt meer over een warmtepomp in een bestaand huis laten plaatsen.

Bij nieuwbouw kun je het hele huis meteen geschikt maken voor het warmtepompsysteem, in bestaande huizen is dat lastiger. Niet iedereen zit te wachten op die rompslomp, weet ook Leo Janssen. „De meeste mensen zullen denken: een warmtepomp is leuk en aardig, misschien geschikt voor de kinderen van mijn kinderen, maar mij doet het niks. Vertel je vervolgens dat je met een warmtepomp gratis warmte kunt halen uit de lucht, de bodem of van het dak, dan spreekt dat mensen wel aan, want zo kun je energie besparen. Met een warmtepomp bespaar je geld, je CO²-uitstoot wordt aanzienlijk minder en in de toekomst moeten we toch van het aardgas af.’’

Stappenplan voor een warmtepomp in een bestaand huis

Speciaal voor iedereen die een warmtepomp in een bestaand huis wil (laten) installeren, heeft Vaillant een stappenplan gemaakt.

Stap 1: Isoleer je woning

Leo Janssen: „Stap één is altijd: kijk eerst eens of je woning goed is geïsoleerd en kierdicht is gemaakt. Het leuke is dat je overheidssubsidie kunt aanvragen voor isolatie. Als je echt van het gas af wil in 2050, dan moeten woningen goed geïsoleerd zijn. Het gaat dan om spouwisolatie, vloerisolatie, dakisolatie en HR++glas.’’

Stap 2: Hybride warmtepomp

Als je huis goed geïsoleerd is, dan kun je naar stap twee: de aanschaf van een hybride luchtwater warmtepomp. Dit is een ideale eerste warmtepomp in een bestaand huis, omdat deze functioneert naast je cv-ketel. Je hoeft dan nog geen vloerverwarming of nieuwe verwarmingselementen voor lagetemperatuurverwarming aan te schaffen.

Leo Janssen: „Dit hybridesysteem is vooral geschikt als je cv-ketel nog goed is. De warmtepomp kan 60 tot 70 procent van je warmte leveren. Als heel Nederland dat zou doen, zouden we al heel veel gas besparen. Er zijn maar een paar weken per jaar dat het echt heel koud is, op die momenten kan de cv-ketel bijspringen. Daarnaast zorgt de cv-ketel voor het warme water in je huis. Er zijn speciale regelaars ontworpen die precies voor jou berekenen wanneer het voordeliger is om via de cv-ketel of om via de warmtepomp te verwarmen. Daar hoef je zelf niets voor te doen, dat gaat automatisch. Het is wel belangrijk dat je een warmtepomp kiest met een capaciteit die past bij je warmtebehoefte en waarmee je in de toekomst kunt overstappen op all electric verwarmen, zodat je echt van het gas af kunt.’’

Stap 3: Lagetemperatuurverwarming

De derde stap die je kunt zetten is, indien nodig, nog beter isoleren en het afgiftesysteem aanpassen. Een warmtepomp is een lagetemperatuurverwarming. Het water dat door het systeem stroomt, is met 40-45 °C veel minder heet dan het water dat door de cv-ketel wordt verwarmd.

In het voor- en najaar kan de hybride warmtepomp je huis daarom prima verwarmen, maar wordt het echt koud, dan is het niet meer efficiënt om hiervoor de warmtepomp te gebruiken en springt de cv-ketel dus bij. Tenzij je nóg beter isoleert en/of kiest voor vloerverwarming, speciale radiatoren die geschikt zijn voor lage temperaturen of je huidige radiatoren aanpast door er een ventilator op te bouwen. Vloerverwarming is ideaal, maar als je al vloerverwarming hebt liggen die alleen geschikt is als bijverwarming, dan is dat niet voldoende voor de warmtepomp.

Stap 4: All electric

Is je ketel versleten, dan is het tijd voor de laatste stap: de cv-ketel gaat eruit en er komt een boiler van 200 of 300 liter voor in de plaats, die wordt verwarmd door de warmtepomp of door een aparte warmtepompboiler die lucht vanaf buiten pakt en daar warm water mee maakt. Bij de warmtepomp komt ook nog een elektrisch element dat bijspringt op koude dagen. Leo Janssen: „Zo wordt het nu ook bij nieuwbouw gedaan. Daar wordt in de regel een warmtepomp geplaatst die iets kleiner is dan het nodige piekvermogen. Er zit een backup-heater bij die aanspringt als het extreem koud is.’’

Nieuwe warmtepomp in een bestaand huis

Vaak gebruikt men een warmtepomp in een bestaand huis die warmte uit de lucht haalt. Deze luchtwater warmtepomp is voorzien van de bekende buitenunit die met warmte uit de buitenlucht water verwarmt voor de warmtepomp. Leo Janssen vertelt dat sinds kort ook het nieuwe pvt-systeem op de markt is, dat warmte van het dak gebruikt. Bij dit systeem worden zonnepanelen (pvpanelen) gecombineerd met een thermisch paneel dat onder het zonnepaneel zit. „Dit is een heel mooi systeem dat we veel toepassen bij rijtjeshuizen waar geen ruimte
is voor een buitenunit. ‘’

Het thermisch paneel wordt achter het pv-paneel geklemd. Door het thermisch paneel stroomt water dat door de omgevingstemperatuur wordt verwarmd tot wel 40 °C in de zomer en 10 à 20 °C in de winter. Het thermisch paneel kun je vergelijken met een zonnecollector voor de boiler. Dit water wordt gebruikt als bron voor de warmtepomp die het vervolgens nog verder verwarmt tot de gewenste temperatuur. Bij dit systeem heb je de buitenunit niet nodig en heb je dus ook geen last van gebrom. Bijkomend voordeel is dat je met de pv-panelen een deel van de elektriciteit voor de warmtepomp op kunt wekken.’’

Koelfunctie

Veel warmtepompsystemen kunnen ook koelen en dat is prettig nu de zomers steeds warmer lijken te worden. Leo Janssen: „Het systeem moet er wel geschikt voor zijn. Bij een luchtwater warmtepomp wordt het water gekoeld en gaat het naar de radiatoren, maar die radiatoren geven niets af dus daar heb je niets aan. Het werkt alleen bij een goede vloerverwarming. Dus niet als je vloerverwarming als bijverwarming hebt. Je kunt niet zo diep koelen als bij een airco maar je kunt een graad of vier naar beneden koelen en dat is wel aangenaam. Een airco haalt ook het vocht uit de lucht, dat doet een warmtepomp niet.’’

Leo Janssen benadrukt dat het kiezen van de juiste warmtepomp zorgvuldig moet gebeuren. „Is je woning niet goed geïsoleerd, dan heeft een warmtepomp geen zin, want dan moet je veel te hard stoken. Soms wordt er snel-snel een warmtepomp in een bestaand huis bijgeplaatst, maar je moet echt goed berekenen hoe groot het vermogen van de pomp moet zijn zodat het in huis ook echt voldoende warm wordt.‘’

De aanleg van een volledige warmtepomp in een bestaand huis is ingrijpend, omdat vloerverwarming of een ander laagtemperatuurafgiftesysteem noodzakelijk is. „Toch zijn er zeker wel mensen die hiervoor kiezen. Met name mensen die net een huis hebben gekocht en toch de vloer beneden willen vervangen. Op de slaapkamers zou je dan een ventilatorconvector kunnen hangen. Dat is een radiator waar een ventilator in zit. Deze radiatoren zijn geschikt voor lage temperaturen en je kunt er een beetje mee koelen.’’

Juist nú een warmtepomp

Mocht je nog twijfelen over de aanschaf van een warmtepomp, dan wil Leo Janssen je wel over de streep trekken. „Dit is een heel goed moment om een warmtepomp te installeren, omdat de gasprijs omhoog gaat dus je bent steeds meer geld kwijt, er is nu subsidie op isoleren en de overheid geeft subsidie op de aankoop van de warmtepomp. Een luchtwater warmtepomp kost tussen de € 6000 en € 8000 inclusief installatie en daar krijg je zo’n € 1900 subsidie op. Op een warmtepompboiler voor je warm tapwater krijg je zo’n € 1250 subsidie en die kost € 3000 dus dat is echt wel interessant.’’

Dit artikel is eerder verschenen in Groener Wonen 02 2019.
Tekst i.s.m. Vaillant